Skara Brae aftur

Hús eru merkilegt fyrirbæri.  Þau eru mjög mismunandi í útliti en þó er nánast sama hvar í heiminum við erum, við getum nánast alltaf getið okkur til um hvort um er að ræða íbúðarhús eða ekki. Meira að segja hús sem voru byggð fyrir 5000 árum síðan.  Dag einn (eða tvo á Orkneyjum) árið 1850 geisaði aftakaveður á Bretlandseyjum þar sem yfir tvö hundruð manns týndu lífi en á Orkneyjum sópaðist sjávarbakki í burtu og í ljós komu ævafornar byggingar sem voru ótrúlega heillegar, þó að þakið vantaði á þær, níu hús allt í allt.  Húsin voru meira en 5000 ára gömul, eldri en Stonehenge, eldri en Pýramídarnir og eldri en flest allar byggingar á jörðinni og þess vegna einstaklega fágætar og merkilegar.  Skara Brae.  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Hvergi annarsstaðar í heiminum er hægt að fá aðra eins innsýn í líf fólks á steinöld.  Og húsin voru merkilega vel búin, þar voru pípulagnir, hægt að læsa hurðum, þar var hátt til lofts og rúmgott, steingólf, geymslur, rúmstæði, vatnstankar og samkomurými svo eitthvað sé nefnt.  Hér á Orkneyjum eru engin tré sem er mikil guðs mildi af því að ef steinaldarfólkið hefði notað timbur sem byggingarefni væri Skara Brae ekki til í dag.  Annars vitum við ekki mikið um þetta fólk, hvaðan það kom eða hvaða tungumál það talaði en þó er talið að það hafi dvalið á Orkneyjum í um 600 ár en einhverra hluta vegna virðist fólkið hafa yfirgefið eyjarnar mjög snögglega dag einn fyrir um 4500 árum síðan.  Af hverju er ekki gott að segja.  Kannski tók annar hópur fólks yfir Orkneyjar og hrakti íbúa Skara Brae á brott.  Kannski kom einhver í heimsókn frá Englandi og sagði: “Hvað eruð þið að hugsa að búa hér?  Vitið þið ekki að veðrið þarna suðurfrá er miklu betra, þar er hlýrra og miklu auðveldara að stunda búskap, rækta hafra eða hvað það er sem þið gerið hér?  Og kvenfólkið maður það er nú eitthvað annað en þessar breddur sem eru hérna”  Og það hefur ekki þurft meira til að sannfæra fólkið um að halda á brott, eða karlpeninginn að minnsta kosti.  Það má líka kannski segja að það sé undarlegt að fólk hafi komið hingað til að byrja með, nóg pláss var á Bretlandseyjum en talið er að aðeins um 20.000 manns hafi búið á Bretlandi á þessum tíma. 

Nú er á Skara Brae opið ferðamönnum og þar er hægt að ferðast aftur í tímann og skoða þessar einstöku fornminjar.